Obezite Cerrahisi (Bariyatrik Cerrahi) Nedir? Kimler İçin Uygundur?

20 Ocak 2025

Obezite Nedir?

Obezite, vücutta sağlığı bozacak şekilde aşırı miktarda yağ birikmesi sonucu oluşan bir sağlık sorunudur. Dünya Sağlık Örgütü’ne (WHO) göre, vücut kitle indeksinin 30’un üzerinde olması obezite olarak tanımlanır.

Dünya Sağlık Örgütü’ne (WHO) göre, obezite şu şekilde sınıflandırılır:

Vücut Kitle İndeksi (VKİ) = Kilo (kg) / Boy (m²) formülüyle hesaplanır.

VKİ 18.5-24.9: Normal kilolu

VKİ 25-29.9: Fazla kilolu

VKİ 30 ve üzeri: Obez

VKİ 30-34.9: Hafif Obezite

VKİ 35-39.9: Orta derecede obezite

VKİ 40 ve üzeri: Morbid obezite

 

Obezitenin Yol Açtığı Sağlık Sorunları Nelerdir?

• Tip 2 diyabet
• Hipertansiyon, kolesterol ve arterlerde plak birikimi
• Kalp ve damar hastalıkları
• Uyku apnesi
• Eklem problemleri (osteoartrit)
• Depresyon ve sosyal izolasyon
• Meme, kolon ve rahim kanseri gibi kanser riskleri
• Karaciğer yağlanması

 

Obezite Cerrahisi Nedir?

Obezite cerrahisi, morbid obezitesi olan bireylerde kilo kaybını sağlamak amacıyla yapılan cerrahi müdahalelerdir. Bu ameliyatlar, kişinin daha az yemek yemesine veya besinlerin emilimini azaltmasına yönelik olarak tasarlanır.

Cerrahi müdahale, yalnızca estetik bir işlem değildir. Aynı zamanda, obeziteye bağlı sağlık sorunlarının tedavisine yönelik yapılan bir işlemdir. Ameliyat sonrası hastalar, genellikle diyabet ve hipertansiyon gibi sorunlarda büyük ölçüde iyileşme yaşarlar.

 

Kimler Obezite Cerrahisi İçin Uygundur?

Obezite cerrahisi, her obez birey için uygun değildir. Obezite cerrahisi genellikle, vücut kitle indeksi (VKİ) 40’ın üzerinde olan ya da VKİ 35’in üzerinde olup obeziteye bağlı sağlık problemleri yaşayan kişiler için uygundur. Diyet, egzersiz ve ilaçlar gibi seçeneklerle kilo veremeyen ve obeziteye bağlı ciddi sağlık sorunları yaşayan kişiler için obezite cerrahisi tercih edilebilir.

Obezite cerrahisi uygunluk kriterleri genellikle şunladır:

• VKİ 40 ve üzeri olan bireyler.
• VKİ 35-39.9 arasında olup, obeziteye bağlı diyabet veya hipertansiyon gibi ciddi sağlık sorunları bulunanlar.
• Diyet ve egzersizle kilo veremeyen hastalar.
• Psikolojik ve fiziksel olarak cerrahiye uygunluk.

 

Obezite Tedavisi İçin Ameliyat Çeşitleri Nelerdir?

Obezite cerrahisi, kişinin sağlık durumuna, VKİ değerine ve beklentilerine göre farklı tekniklerle uygulanabilir. En yaygın obezite cerrahisi yöntemleri arasında mide küçültme (gastrik bypass), mide bandı yerleştirilmesi, tüp mide ve duodenal switch gibi seçenekler bulunur. Her bir cerrahi yöntem, hastanın metabolizmasını ve yemek yeme alışkanlıklarını farklı şekilde etkileyerek kilo kaybını destekler. Hangi yöntemin seçileceği, cerrahiden önce yapılan kapsamlı değerlendirme ve doktor önerileriyle belirlenir.

En yaygın obezite ameliyatı çeşitleri şunlardır:

Tüp Mide Ameliyatı (Sleeve Gastrektomi)

• Midenin büyük bir kısmı çıkarılır ve geriye tüp şeklinde bir mide bırakılır.
• Bu yöntem, iştahı kontrol eden hormonların azalmasını sağlar.
• Ameliyat sonrası hastalar, genellikle ilk yıl içinde fazla kilolarının %60-70’ini kaybeder.

Gastrik Bypass

• Mide hacmi küçültülür ve ince bağırsakların bir kısmı bypass edilir.
• Besinlerin emilimi azalır, böylece hızlı kilo kaybı sağlanır.
• Diyabet gibi hastalıklarda hızlı bir iyileşme görülür.

Mide Balonu

• Endoskopik bir yöntemle mideye silikon bir balon yerleştirilir.
• Mide balonu, genellikle cerrahiye alternatif olarak tercih edilir.
• Geçici bir yöntemdir; balon genellikle 6-12 ay içinde çıkarılır.

Duodenal Switch

• Hem midenin bir kısmı alınır hem de bağırsakların büyük bir bölümü bypass edilir.
• İleri derecede obezitesi olan bireyler için önerilir.

Ayarlanabilir Mide Bandı

• Midenin üst kısmına silikon bir bant yerleştirilir ve mide kapasitesi kısıtlanır.

 

Obezite Ameliyatı Nasıl Yapılır?

Ameliyat öncesinde hasta, cerrahlar tarafından kapsamlı bir muayeneden geçirilir. Doktor, hastanın ameliyat için uygunluğunu değerlendirdikten sonra, onu obezite cerrahisiyle ilgili detaylı bir şekilde bilgilendirir. Hastanın onayının alınmasının ardından, kardiyoloji, göğüs hastalıkları, psikoloji, anestezi, endokrinoloji ve metabolizma hastalıkları gibi farklı branşlardaki uzmanlar hastayı değerlendirir. Bunun yanı sıra, ameliyat öncesinde mide endoskopisi, karın ultrasonografisi ve çeşitli laboratuvar testleri yapılır.

Ameliyat günü hasta genellikle 8-12 saatlik bir açlıkla hastaneye gelir. Genel anestezi altında yapılan ameliyatlarda hasta hiçbir şey hissetmez. Ameliyat laparoskopik yöntemle gerçekleştirilir. Bu yöntem, minimal invaziv olduğu için iyileşme süresi daha hızlıdır ve komplikasyon riski düşüktür.

Ameliyatın süresi, kullanılan yönteme bağlı olarak değişmekle birlikte genellikle 1 ila 3 saat arasında sürer.

Ameliyat sonrası ilk 1-2 hafta sıvı diyet uygulanır ve hastanın iyileşme sürecine göre bu diyet kademeli olarak değiştirilir.

Obezite Cerrahisi Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler Nelerdir?

İlk aşamada sıvı ve püre diyet uygulanır. Ameliyatın hemen ardından mide çok hassas olduğundan, ilk 1-2 hafta sadece sıvı gıdalar tüketilir. Bu süreçte çorba, şekersiz komposto ve protein içecekleri gibi sıvılar tercih edilir. 2-4. haftalarda püre kıvamındaki yumuşak gıdalar, örneğin yoğurt ve sebze püreleri tüketilebilir. Birinci aydan itibaren katı gıdalara geçiş yapılır, ancak porsiyonlar küçük tutulur ve gıdalar çok iyi çiğnenir. Su tüketimi ise günde 1.5-2 litre olmalıdır, ancak yemekle birlikte su içilmemelidir. Yemekten önce veya sonra en az 30 dakika beklenmesi önerilir.

Ameliyat sonrası protein ağırlıklı bir diyet uygulanmalı, kas kaybını önlemek ve iyileşme sürecini desteklemek için her öğünde yeterli miktarda protein alınmalıdır. Şekerli ve yağlı gıdalardan uzak durulmalı, mideyi zorlayabilecek asitli ve gazlı içecekler kesinlikle tüketilmemelidir. Alkol kullanımı da tamamen sonlandırılmalıdır.

Obezite Cerrahisi Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Obezite cerrahisi sonrası kilo kaybı nasıl olur?

Hastalar genellikle ameliyattan sonraki ilk yıl boyunca fazla kilolarının %50-70’ini kaybeder. Ancak uzun vadeli başarı, diyet ve egzersiz alışkanlıkları gibi yaşam tarzı değişikliklerine bağlıdır.

Ameliyat sonrası beslenme nasıl olmalıdır?

Ameliyat sonrası süreçte önce sıvı, ardından yumuşak, sonrasında ise protein açısından zengin katı besinlere geçiş yapılır. Bol su tüketimi ve düşük yağ içerikli bir diyet önerilir. Beslenme planının beslenme ve diyet uzmanı eşliğinde hazırlanması önerilir.

Ameliyattan sonra tekrar kilo alınır mı?

Hasta diyet ve egzersiz önerilerine uymazsa kilo alımı mümkündür.

Obezite cerrahisinden ne kadar sonra hamile kalınabilir?

Ameliyattan sonra en az 12 ay beklemek önerilir.

 

Detaylı bilgi için Genel Cerrahi kliniğinden destek alabilirsiniz.