Tüberküloz Nedir? Belirtileri, Tedavisi ve Bulaşma Yolları?

20 Mayıs 2025

Tüberküloz ( verem ), Mycobacterium tuberculosis adlı bakterinin neden olduğu, en çok akciğerleri etkileyen ancak vücudun diğer organlarına da yayılabilen bulaşıcı bir hastalığıdır. Tüberküloz hastalığı, dünya genelimde en sık görülen enfeksiyonhastalığından biridir. Akciğer dışında, beyin, böbrekler, omurga ve kemikler gibi organları da etkileyebilir. Tüberküloz, hava yoluyla bulaşan bir hastalık olduğu için, enfekte bireylerle yakın temazta bulunmak bu hastalığı bulaşmasına yol açabilir.

Tüberküloz Belirtileri Nelerdir?

Tüberküloz belirtileri genellikle yavaş bir şekilde gelişir ve erken dönemde fark edilmesi zor olabilir. Ancak hastalık ilerledikçe belirginleşen belirtiler şunlardır:

Uzun Süren Öksürük

Tüberkülozun en yaygın belirtisi, iki haftadan uzun süren öksürüktür. Bu öksürük, balgamlı olabilir ve zamanla şiddetlenebilir.

Yüksek Ateş

Tüberkülozda, özellikle akşam saatlerinde yüksek ateş görülebilir. Bu ateş, genellikle 38°C - 40°C arasında seyrederek vücut direncini düşürür.

Gece Terlemeleri

Gece terlemeleri, tüberkülozun önemli bir belirtisidir. Hastalar genellikle sabaha karşı terleme yaşarlar, bu durum hastalığın ilerlediğinin bir işareti olabilir.

Ağızdan Kan Gelmesi (Hemoptizi)

Tüberküloz, akciğerleri etkilendiğinde, kanlı balgam gelmesi gibi ciddi belirtiler görülebilir. Bu, hastalığın daha ileri aşamalara geçtiğinin göstergesidir.

Kilo Kaybı ve Halsizlik

Tüberküloz hastaları, açıklanamayan kilo kaybı ve aşırı halsizlik gibi belirtilerle karşılaşabilirler. Yetersiz beslenme ve vücut direncinin zayıflaması bu belirtileri arttırabilir.

Nefes Darlığı ve Göğüs Ağrısı

Akciğerleri etkileyen tüberkülozda, zamanla nefes darlığı ve göğüs ağrıları da gelişebilir. Bu durum, enfeksiyonun akciğerlerde yayılmaya başlamasıyla ilişkilidir.

Tüberküloz Nasıl Bulaşır?

Tüberküloz, bulaşıcı bir hastalıktır ve genellikle hava yoluyla bulaşır. Enfekte bir kişi, öksürdüğünde, hapşırdığında veya konuştuğunda bakteriler havaya yayılır. Bu mikroplar havada asılı kalarak başka bir kişinin solunum yoluna girebilir. Tüberküloz bulaşma yolları şunlardır:

• Enfekte kişilerin öksürmesi, hapşırması veya gülmesi sonucu havya yayılan damlacıklar yoluyla.
• Uzun süreli yakın temas ve kapalı alanlarda bulunma, tüberkülozun bulaşma rüskini arttırır.
• Sağlık çalışanları veya hastalarla yakın temas içinde olan kişiler daha yüksek rüsk altındadır.

Tüberküloz Bulaşıcı Mıdır?

Evet, tüberküloz son derece bulaşıcı bir hastalıktır. Tüberküloz hastalığı, özellikle akciğerlerdeki enfeksiyon nedeniylr kişiden kişiye kolayca bulaşabilir. Ancak, tüberküloz erken dönemde tedavi edilirse, bulaşıcılığı önlenebilir. Tedavi sürecine başlamasının ardından hastalar, genellikle birkaç hafta içinde bulaşıcı olmaktan çıkarlar. Tüberküloz hastalarına, tedavi süresince izolasyon uygulanması önemlidir.

Tüberküloz Tedavisi

Tüberküloz tedavisi, doğru ilaçların ve tedavi sürecinin takip edilmesiyle başarılı bir şekilde yapılabilir. Tüberküloz tedavisi, genellikel uzun süreli bir tedavi süreci gerektirir.

• İlaç Tedavisi

Tüberküloz tedavisinde kullanılan ilaçlar, genellikle antibiyotik grubundandır. Tedavi süreci, hastalığın evresine göre değişmekle birlikte, en az 6 ay sürebilir. 

• Tedavi Süreci

Tüberküloz tedavisi uzun süreli olduğundan, hastaların ilaçlarını düzenli kullanması gerekmektedir. İlaç tedavisinin eksiksiz ve düzenli bir şekilde tamamlanması, hastalığın tamamen iyileşmesi ve tekrar etmemesi için çok önemlidir.

• İleri Tedavi ve Destekleyici Tedbirler

Bazı tüberküloz vakalarında, özellikle ilaçlara dirençli bakterilerle karşılaşıldığında, tedavi daha karmaşık hale gelebilir. Böyle durumlarda, ikinci basamaktan ilaçlar veya multidrug-resistant(MDR) tüberküloz tedavisi gerekebilir.

Tüberküloz Testi 

• PPD Testi 

Bu testte, deriye tüberkülin adı verilen bir madde enjekte edilir. Eğer kişi daha önce tüberküloz bakterisiyle karşılastıysa, ciltte şişlik ve kızarıklık oluşur.Ancak, bu test tek başına kesin tanı koymak için yeterli değildir.

• Balgam Testi

Tüberkülez hastalarının balgam örnekleri alınarak, bakterinin varlığı araştırılır. Balgamda tüberküloz bekterilerinin varlığı, tanıyı kesinleştirir.

• Kan Testleri

Kan testleri, tüberküloz hastalığının varlığını gösteren bazı belirteçleri inceneleyere yardımcı olabilir. Ancak bu test de tek başına tek başına yeterli değildir.

• Göğüs Röntgeni

Akciğerlerde meydana gelen değişiklikleri gözlemlemek içinn göğüs röntgeni çekilir. Röntgen görüntüleri, enfeksiyonun yayılma derecesini ve tüberkülozun akciğerleri ne kadar etkilediğini gösterir.